In het praatprogramma U Vandaag van RTV Utrecht sprak ik over het nieuwe Utrecht CS. Is dit nu een een prima station dat heel geschikt is om de enorme stroom reizigers goed te geleiden, of is het een karakterloze doorvoer-hal zonder sfeer en gespeend van enige warmte?
Utrecht CS is ooit gebouwd voor circa 35 miljoen reizigers per jaar. Toch maken er nu al jaarlijks zo’n 88 miljoen mensen gebruik van en dit aantal groeit door tot naar verwachting zo’n 100 miljoen reizigers in 2030.
Een grote vernieuwingsoperatie was dus noodzakelijk. Als je nu door de stationshal loopt, die alleen nog te betreden is na inchecken bij de poortjes, dan is een ding duidelijk: hier kunnen veel mensen tegelijk zich een weg banen van en naar één van de 21 sporen. Maar enige huiselijkheid of sfeer is er niet te bespeuren. Diverse betonnen steunpalen, een hooggelegen golfplaten dak en een overvloed aan fastfood restaurants en ‘to go-winkeltjes’ langs de zijkanten geven slecht weinigen een knus en warm gevoel. Je kunt er zitten op een van de banken, dat wel, maar om hier met je laptop op schoot de tijd nuttig te besteden, is geen onverdeeld genoegen. Dit terwijl bekend is dat men twee derde van de tijd die men op een station doorbrengt aan wachten besteed.
De afgelopen jaren zijn er diverse stations in Nederland ge-update naar de huidige reizigersaantallen. Dat er zoveel mensen tegelijk op de grote stations zijn, leidt bij vel mensen tot ‘crowding’. Dit is een stressvolle ervaring, die kan leiden tot allerlei vormen van (licht) anti-sociaal gedrag (‘ellebogen’, voorkruipen, mensen niet door laten, irritatie). Met interieur en architectuur kunnen we ervoor zorgen dat we minder last hebben van crowding. Ruimtes met hoge plafonds (ten op zichten van lage plafonds) zorgen voor minder crowding blijkt uit onderzoek. Daarom zijn de hallen van de nieuwe stations zo gigantisch en is vooral veel lege ruimte gecreëerd boven de mensenmassa’s. Onderzoek toont ook aan dat ruimtes met meer zonlicht, lichte kleuren of grafische illustraties als minder crowded ervaren worden (1). Helaas is van dit ‘advies’ weinig terug te vinden in de grijze eentonigheid van station Utrecht CS.
Onderzoek naar de beleving van deze vernieuwde stations wijst uit dat Rotterdam Centraal door verreweg de meeste mensen als mooiste wordt bestempeld. Over Utrecht CS zijn de meningen sterk verdeeld, blijkt uit datzelfde onderzoek. Het staat zowel in de top 5 van prettigste (nieuwe) stations, als in de top 5 van meest onprettig ervaren stations.
Mijn persoonlijke favoriete station ligt wat verder weg: Kings Cross in London. Hier verenigen klassiek en hypermodern zich op geniale wijze en voor goede speurders is daar ook nog eens spoor 9 driekwart te vinden.
Bovenstaand verhaal is terug te vinden via de volgende link (uitzending gemist) en de cursor dan te verslepen naar 11 minuut 40:
Station Utrecht CS in U Vandaag
(1) Zie: Joran van Dijk, Waarom ervaren we stress als er te veel mensen om ons heen zijn? Omgevingspsycholoog.
